Wat zien we?
De belangrijkste zaken die we in de regio zien gebeuren.
Wonen, werken en vervoer vragen om energie, maar de pijplijn voor wind- en zonne-energie was niet eerder zo leeg
De Klimaatakkoord-doelstelling van ten minste 35 TWh zon en wind wordt waarschijnlijk gehaald dankzij de inspanningen van de regio’s. Er dreigt stilstand in het verder realiseren van duurzame opwek op land, terwijl die fundamenteel is voor wonen, werken en vervoer. Daarom houden de regio’s hun ambities overeind. Ook het NPE geeft aan dat duurzame opwek van elektriciteit moet groeien, ook - waar mogelijk - op land.
De groei stagneert vanwege de concept milieunormen voor windturbines, de afgesproken voorkeursvolgorde zon, netcongestie, maatschappelijke en politieke druk. Ook hebben woningbouw en Defensie extra ruimte nodig.
Speelruimte nodig om ruimte, tijd en kosten te besparen
Naast het verbouwen van ons centrale energienetwerk, zijn regionale en lokale oplossingen nodig zoals energiehubs. Dit decentrale deel van het energiesysteem helpt bij het besparen van ruimte, tijd en kosten en draagt bij aan energie-onafhankelijkheid. Daarom werken regio’s en energyboards aan samenhang tussen opwek en verbruik, opslag en infrastructuur.
Landelijke ondersteuning is vaak vanuit een thema of sector gestart en daardoor fragmentarisch. Wetgeving en financiering bieden weinig speelruimte om in de praktijk toekomstbestendige keuzes te maken.
Keuzes nodig over ruimtelijke inrichting en rol van energie hierin
De vele ruimteclaims (zoals voor wonen, Defensie en infrastructuur) staan soms op gespannen voet met de benodigde ruimte voor opwek. Ook worden keuzes over energie vaak nog met een kortetermijnblik gemaakt in plaats van in het licht van maatschappelijke ontwikkelingen. Een samenhangend (regionaal) toekomstbeeld helpt ook voor energiekeuzes.
Zowel nationaal (Nota Ruimte, NOVEX) als in gebieden wordt gewerkt aan meer samenhang tussen ruimtelijke ontwikkeling en energie.
Individueel en algemeen belang verbinden: ruim baan voor lokale initiatieven
De energietransitie veroorzaakt spanning tussen concrete individuele belangen en het abstracte algemeen belang.
Lokale, bottom-up initiatieven en meeprofiteren en/of eigenaar zijn van duurzame energie helpt om individueel en algemeen belang elkaar te laten vinden.
Samenwerking naast formele structuren geeft ruimte voor het uiten van alle belangen en het ontwikkelen van nieuwe ideeën en draagt bij aan gedeeld eigenaarschap.
Tempo nodig in randvoorwaarden en ondersteuning
Het is nodig dat (nationaal) beleid voldoende ruimte laat voor de doorgroei van wind- en zonne-energie. Structurele capaciteit bij overheden en doorlopende ondersteuning van de regio’s is van belang. Ook is meer tempo nodig in stimulerende wetgeving voor energiehubs, juiste randvoorwaarden voor energiedelen en ruimte voor innovaties. Naast benutten van de mogelijkheden die er wél zijn om projecten voor 2030 te realiseren.
Want een stagnerende groei van duurzame opwek krijgt gevolgen voor maatschappelijke ontwikkelingen.
